Jak powinna wyglądać praca doktorska?

Zastanawiasz się, na czym polega praca doktorska? Dobrze trafiłeś lub trafiłaś – z naszego artykułu dowiesz się najważniejszych kwestii, takich jak wymogi formalne odnośnie prac doktorskich. Praca doktorska oraz jej obrona to duże osiągnięcie, otwierające drzwi do dalszej kariery naukowej. Warto więc poświęcić jej dużo uwagi, aby w stu procentach spotkać się z oczekiwaniami promotora oraz Rady Naukowej, która uczestniczy w przewodzie doktorskim.

O tym, ile rozdziałów powinna mieć praca doktorska, opowiemy dalej. Na razie skupmy się na bardziej istotnej kwestii, a mianowicie na tym, na czym polega praca doktorska. W przypadku pracy licencjackiej oraz pracy magisterskiej ocenia się zupełnie odmienne aspekty. Największą różnicą pomiędzy tymi etapami studiów jest jednak to, że doktorat powinien stanowić oryginalne rozwiązanie problemu naukowego. Temat powinien być Ci znany już od początku, ponieważ na studia doktoranckie nie może zapisać się każdy i to właśnie również od niego zależy wynik Twojej rozmowy kwalifikacyjnej. Zanim jednak przejdziesz do pisania dysertacji, pamiętaj, że będziesz też musiał publikować artykuły naukowe związane z tematyką studiów, prowadzić zajęcia, a także pilnować terminów.   

Rozprawa doktorska ma być przede wszystkim logicznym, spójnym projektem badawczym, a dopiero potem „ładnym dokumentem”. To oznacza, że wygląd pracy (w sensie struktury, układu rozdziałów i formy) powinien wynikać z:

• problemu badawczego i przyjętej perspektywy,

• sposobu zebrania i analizy danych,

• tego, co naprawdę chcesz pokazać światu naukowemu.

Jeżeli na tym etapie bardziej interesuje Cię, czym w ogóle jest rozprawa doktorska i jaka jest jej rola w systemie, zacznij od tekstu: Czym jest rozprawa doktorska?

Tutaj skupimy się na kwestii praktycznej: jak powinna wyglądać praca doktorska w sensie struktury, objętości i formy.

---

1. Co rozumiemy przez „wygląd” pracy doktorskiej?

Kiedy promotor lub recenzent mówi, że „praca nie wygląda jak doktorat”, rzadko chodzi o marginesy czy czcionkę. Najczęściej sygnał dotyczy kilku rzeczy naraz:

• brak wyraźnie określonego celu i problemu badawczego,

• chaos w ułożeniu rozdziałów – teoria nie prowadzi do badań, a badania do wniosków,

• zbyt ogólnikowa metodologia,

• wnioski, które nie wynikają z tego, co wcześniej pokazano.

Dopiero na drugim planie pojawia się „opakowanie”: liczba stron, układ spisów, bibliografia, jednolity styl przypisów, czytelne wykresy.

W tym artykule słowo „wygląd” rozumiemy więc szeroko: jako połączenie struktury, logiki i formy. Jeśli chcesz to zobaczyć jeszcze bardziej od strony procesu, zajrzyj do przewodnika: Pisanie prac doktorskich

---

2. Jaka powinna być objętość pracy doktorskiej?

Tak samo jak praca licencjacka i magisterska, tak samo i dysertacja ma swoje wymogi formalne. Praca doktorska jest między innymi dużo większa pod względem objętości, ponieważ, uśredniając, musi ona liczyć od ok 200 stron w naukach humanistycznych i społecznych. W naukach ścisłych, technicznych czy medycznych prace bywają krótsze – część „ciężaru” przenoszą publikacje artykułowe i wyniki badań eksperymentalnych. Uczelnie i wydziały często podają widełki orientacyjne, ale rzadko twarde limity.

Zamiast traktować liczbę stron jak magiczne kryterium, warto zadać sobie kilka prostszych pytań:

• Czy naprawdę potrzebujesz tylu rozdziałów, żeby odpowiedzieć na swoje pytania badawcze?

• Czy nie powtarzasz tych samych treści w różnych miejscach (np. definicje i długie cytaty krążą po całej pracy)?

• Czy część empiryczna nie ginie pod ciężarem przydługiego wstępu teoretycznego?

Dobra praca doktorska jest na tyle obszerna, ile trzeba, a nie „jak najdłuższa”. Jeśli promotor mówi, że praca jest „za krótka” lub „za długa”, zwykle chodzi raczej o to, że:

• w jednym miejscu brakuje pogłębienia,

• w innym – przydałoby się skrócić, zagęścić argumentację albo usunąć dygresje.

Powyżej przedstawiono odpowiedź na pytanie jaka powinna być objętość dysertacji doktorskiej. Pozostaje jednak jeszcze bardziej paląca kwestia, a mianowicie jak napisać doktorat? Pamiętaj, że tworzenie doktoratu trwa z reguły cztery lata i przez ten czas będziesz musiał poszukiwać źródeł, prowadzić badania, a przede wszystkim być na bieżąco z aktualnościami z Twojej dziedziny naukowej. Jeśli chodzi o to jak powinna wyglądać praca doktorska, to, uściślając, musi ona być w pełni oryginalna, przedstawiać cel oraz sposób jego osiągnięcia, metody badań, uzyskane wyniki, a także wnioski. Ważnym etapem jest też dyskusja nad uzyskanymi wynikami. Wiele jednak zależy od tego z jakiej dziedziny naukowej będziesz pisał pracę. Przykładowo, na kierunkach artystycznych wykonuje się projekty, które następnie prezentuje się podczas przewodu doktorskiego.

---

3. Ile rozdziałów powinna mieć praca doktorska?

Zastanawiasz się, ile rozdziałów powinna mieć praca doktorska? Już odpowiadamy! A właściwie, odpowiedź jest bardzo prosta i brzmi… wszystko zależy od Twojego planu. Ze względu na to, ile stron rozprawa doktorska powinna mieć, rozdziałów może być naprawdę wiele. Wszystko oczywiście powinno się znaleźć w konspekcie, a następnie w planie doktoratu. W zależności od tematu Twojej pracy, możesz np. podzielić doktorat na dwa rozdziały – jeden dotyczący teorii, a drugi badawczy, następnie natomiast tworzyć odpowiednie, bardziej szczegółowe podrozdziały. Pamiętaj też, że każda szkoła wyższa ma własne wymogi formalne. Praca doktorska musi być oczywiście napisana zgodnie z nimi, dlatego zanim zaczniesz planować i rozpisywać wstępną mapę myśli, koniecznie zapoznaj się z informacjami, które z pewnością znajdziesz na stronie internetowej Twojego wydziału lub uczelni.

Nie ma zatem jednego kanonu, ale większość rozpraw da się wpisać w dość klasyczny szkielet. W wielu dyscyplinach sensownie wygląda to tak:

1. Wstęp

2. Rozdziały teoretyczne / przegląd literatury (zwykle 1–3 rozdziały)

3. Rozdział metodologiczny

4. Rozdział(y) prezentujący(e) wyniki badań

5. Rozdział z dyskusją i wnioskami

6. Zakończenie (jeśli nie łączysz go z rozdziałem wniosków)

7. Bibliografia, załączniki, spisy

W praktyce:

• w humanistyce część teoretyczna bywa dłuższa i rozbita na kilka rozdziałów;

• w naukach stosowanych bardziej rozbudowana jest część metodologiczno-empiryczna;

• w niektórych dyscyplinach dochodzą rozdziały „kontekstowe” (np. tło historyczne, prawne, technologiczne).

Najważniejsze, żeby rozmieszczenie rozdziałów wynikało z logiki problemu badawczego i luki badawczej, a nie z szablonu. Jeżeli masz wątpliwości, gdzie jest „miejsce” na Twój wkład, pomóc może lektura tekstu: Luka badawcza doktoratu – jak ją znaleźć?

---

4. Jak powinna wyglądać część teoretyczna?

Część teoretyczna to nie zbiór referatów o wszystkim, co napisano w Twojej dziedzinie. W dobrej pracy doktorskiej:

• wybierasz tylko te koncepcje i autorów, którzy są Ci naprawdę potrzebni,

• porządkujesz literaturę tematycznie lub problemowo (nie tylko alfabetycznie),

• kończysz rozdziały wyraźnymi podsumowaniami, które prowadzą do luki badawczej i Twoich pytań.

W praktyce wygląda to tak:

1. W pierwszym rozdziale przedstawiasz najważniejsze pojęcia i podejścia.

2. W kolejnych – omawiasz dokładniej te obszary, które są kluczowe dla Twojego problemu badawczego.

3. Na końcu części teoretycznej pokazujesz:

   • co już wiemy dzięki dotychczasowym badaniom,

   • czego nadal nie wiemy (tu pojawia się luka badawcza),

   • w co dokładnie „celuje” Twoja praca.

Częsty błąd: trzy długie rozdziały teoretyczne, które można byłoby zastąpić jednym dobrze napisanym, krytycznym przeglądem literatury. Nie chodzi o to, żeby wypisać wszystko, tylko żeby zbudować sensowny kontekst dla Twoich badań.

---

5. Jak powinna wyglądać część metodologiczna?

Metodologia to serce pracy doktorskiej. To tutaj mówisz: „jak konkretnie zamierzam odpowiedzieć na swój problem badawczy?”. Dobrze napisana część metodologiczna powinna odpowiedzieć na kilka prostych pytań:

• Z jakiej perspektywy teoretycznej wychodzisz?

• Jakie metody zastosowałeś (ilościowe, jakościowe, mieszane) i dlaczego właśnie takie?

• Kogo lub co badałeś (próba, materiał badawczy)?

• Jakie narzędzia wykorzystałeś (ankieta, wywiad, analiza treści, eksperyment, studium przypadku itd.)?

• Jak wyglądała procedura badawcza (kroki, kolejność działań)?

• W jaki sposób analizowałeś dane?

Te elementy można ułożyć w 3–4 podrozdziały, np.:

1. Założenia metodologiczne i cel badań,

2. Charakterystyka próby / materiału badawczego,

3. Narzędzia i procedura badawcza,

4. Metody analizy danych.

Im precyzyjniej opiszesz metodologię, tym łatwiej będzie recenzentom ocenić rzetelność Twojej pracy. Jeśli chcesz zobaczyć, jak metodologia wpisuje się w cały proces pisania dysertacji, zajrzyj do przewodnika: Pisanie prac doktorskich – przewodnik krok po kroku

A jeśli masz wrażenie, że gubisz się w czasie i etapach badań, może Ci pomóc: Harmonogram prac nad pracą doktorską

---

6. Jak powinna wyglądać prezentacja wyników i wniosków?

Tu pojawia się częsty problem: doktorant ma już wyniki, ale nie bardzo wie, jak je „ułożyć w opowieść”. Dobra część empiryczna:

• odpowiada na pytania badawcze – można je normalnie przywołać w tekście i pokazać, co na nie odpowiada,

• rozdziela prosty opis danych od ich interpretacji,

• korzysta z tabel, wykresów, schematów – ale sensownie (każda tabela jest omówiona w tekście, nie „zostawiona sama sobie”).

Możesz przyjąć prostą zasadę:

1. Najpierw pokazujesz wyniki (co wyszło),

2. Potem je interpretujesz (co to znaczy),

3. Na końcu łączysz interpretacje z teorią (jak to się ma do literatury).

Rozdział z wnioskami nie powinien być kopią wstępu ani streszczeniem całej pracy. To raczej odpowiedź na pytania:

• Co nowego wnosi Twoja praca do dyscypliny?

• Jakie ma implikacje praktyczne (jeśli takie są)?

• Jakie są ograniczenia badań?

• W jakim kierunku sensownie byłoby poszerzyć te badania w przyszłości?

---

7. Wygląd techniczny pracy doktorskiej – format, układ, dodatki

Na koniec to, co wiele osób ma na myśli, mówiąc „jak powinna wyglądać praca doktorska” – czyli formatowanie i układ dokumentu. Tu kluczowa zasada jest jedna: zawsze sprawdź wytyczne swojej uczelni / wydziału. Zwykle dotyczą one:

• czcionki (często 11 lub 12 pt, kroje typu Times New Roman, Calibri itp.),

• interlinii (1,5 lub 1,15),

• marginesów,

• sposobu numeracji stron,

• układu strony tytułowej, oświadczeń, streszczeń, spisów.

Poza tym warto pamiętać o kilku zdroworozsądkowych zasadach:

• nie kombinuj z ozdobnymi fontami, grafikami, kolorami – praca doktorska to nie plakat reklamowy,

• zadbaj o czytelność spisu treści, spisów tabel i rysunków,

• ujednolić sposób zapisu przypisów i bibliografii (styl cytowania zgodnie z wymogami wydziału),

• jeśli masz dużo dodatkowych danych (np. narzędzia badawcze, szczegółowe tabele, skrypty), wrzuć je do załączników (aneksu), a w tekście głównym zostaw to, co kluczowe do zrozumienia badań.

Takie „porządkowe detale” nie wygrają za Ciebie doktoratu, ale mogą skutecznie irytować recenzentów, jeśli są zaniedbane.

---

8. Ile czasu zajmuje pisanie doktoratu?

Wiesz już, ile stron praca doktorska powinna liczyć, a także ile rozdziałów powinna mieć praca doktorska. Ile jednak zajmuje pisanie dysertacji? Studia tego typu nie powinny trwać więcej niż 4 lata, a minimum 2. W tym czasie będziesz więc musiał lub musiała oddać gotowy tekst. Pamiętaj  jednak, że szkoły doktorskie to narzędzie, dzięki któremu będziesz mógł prowadzić badania na wybrany przez Ciebie temat. A jeśli potrzebujesz pomocy, przykładowo z korektą treści lub opracowaniem źródeł, możesz zwrócić się do naszych ekspertów. Zatrudniamy osoby, które są specjalistami w swoich dziedzinach nauki, a także profesjonalnych redaktorów. Warto również dodać, że zapewniamy całkowitą poufność danych naszych Klientów oraz przekazywanych nam materiałów. Skontaktuj się z nami i zdaj się na pomoc rzetelnych pracowników PomocWPisaniu.pl!

---

9. Checklista: czy Twoja praca wygląda jak doktorat?

Krótka lista kontrolna, którą możesz przejść z własną dysertacją:

• Czy po lekturze wstępu ktoś spoza Twojej specjalizacji zrozumie co badasz, po co i na jakiej próbie?

• Czy część teoretyczna prowadzi do wyraźnie sformułowanej luki badawczej i problemu badawczego?

• Czy rozdział metodologiczny pozwala innemu badaczowi powtórzyć Twoje badania (przynajmniej w teorii)?

• Czy w rozdziałach z wynikami widać bezpośredni związek z pytaniami badawczymi / hipotezami?

• Czy wnioski faktycznie wynikają z przedstawionych danych, a nie z ogólnej wiedzy o temacie?

• Czy długość pracy wynika z tego, co musiałeś pokazać – a nie z arbitralnej liczby stron?

• Czy formatowanie, przypisy, bibliografia i spisy są spójne i zgodne z wymogami wydziału?

Jeśli przy większości pytań możesz uczciwie odpowiedzieć „tak” – Twoja praca prawdopodobnie wygląda jak doktorat, niezależnie od tego, czy ma 160 czy 260 stron. Jeśli dużo odpowiedzi brzmi „raczej nie”, to wciąż jest moment, żeby coś z tym zrobić. Wówczas warto zgłosić się do nas po pomoc – kontakt

---

10. Co jeśli Twoja praca „nie wygląda” jak doktorat?

Bywa, że dopiero po uwagach promotora albo recenzentów widzisz, że konstrukcja pracy się „rozjechała”: cele nie pasują do badań, rozdziały są przypadkowo porozkładane, a wnioski nie przekonują nawet Ciebie.

W takiej sytuacji nie zawsze trzeba wyrzucać całość do kosza. Często da się:

• przebudować strukturę rozdziałów,

• doprecyzować metodologię i opis badań,

• wzmocnić część teoretyczną,

• uporządkować wnioski.

Jeżeli czujesz, że przydałoby Ci się wsparcie kogoś „z zewnątrz”, kto na spokojnie przeanalizuje Twoją pracę i pomoże zaplanować sensowne poprawki, zajrzyj tutaj: Pomoc w poprawach prac doktorskich

---

11. Podsumowanie – najpierw sens, potem „opakowanie”

Na pytanie „jak powinna wyglądać praca doktorska?” najuczciwiej odpowiedzieć: spójnie, logicznie i w zgodzie z realnym problemem badawczym. Liczba stron, rozdziałów czy dokładny układ to sprawy wtórne, choć oczywiście ważne.

Najpierw więc:

• doprecyzuj o czym jest Twoja rozprawa,

• po co ją piszesz (jaki problem chcesz rozwiązać),

• jakich narzędzi i danych używasz, żeby na ten problem odpowiedzieć.

Dopiero potem dokładaj do tego strukturę, formalności i „kosmetykę edytorską”. Dzięki temu Twoja praca nie będzie przypadkową kompilacją rozdziałów, ale rzeczywiście – doktoratem, pod którym możesz się spokojnie podpisać.

Jeżeli chcesz poukładać cały proces od początku, krok po kroku, wróć do: Pisanie prac doktorskich

---

W razie jakichkolwiek wątpliwości, pytań prosimy o kontakt.

---

_{Serwis pomocwpisaniu.pl gwarantuje każdemu swojemu Klientowi całkowitą anonimowość. Materiały, które pomagamy przygotować mogą być użyte wyłącznie w sposób nie naruszający przepisów Prawa Autorskiego oraz Art.272 KK. Oferowana pomoc w pisaniu prac ma na celu usprawnienie postępowania i rozwoju edukacyjnego Klienta i jest w pełni zgodna z polskimi przepisami prawa. Serwis pomocwpisaniu.pl nie odpowiada za dalsze użytkowanie i sposób wykorzystania opracowanych materiałów.}